Modlin - prochownie fortów

Forty wewnętrznego pierścienia Twierdzy Modlin (Nowogieorgijewsk / Новогеоргиевск) wyposażone zostały w dodatkowe prochownie ulokowane na ich zapolach. W sumie powstało jedenaście ceglanych a później nowszych, betonowych prochowni i zespołów prochowni rozrzuconych wokół Modlina.

Modlin prochownie

Zespół betonowych prochowni P9 został wybudowana w latach 1912-1914 obok lasu Dębinka, na zapolu fortu XVIII w Bożej Woli, tuż obok prochowni P5.

Według niemieckiej mapy w tym miejscu powstał zespół czterech prochowni, trzech mniejszych i jednej większej. Obecnie istnieją dwie prochownie - możliwe, że pozostałe nigdy nie zostały wybudowane. Biorąc pod uwagę, że przebudowa fortów na tym odcinku obrony twierdzy nigdy się nie zakończyła, a zwłaszcza nie powstał do końca fort w Bożej Woli, to wielce prawdopodobne jest, że także budowa prochowni w Dębince nie została ukończona.

Konstrukcja obu prochowni to mały, betonowy obiekt z dwoma pomieszczeniami, wejście z przelotnią. Podobna bo najmniejszej prochowni z zespołu prochowni P11, różnią się kształtem muru oporowego. Jedna z prochowni aktualnie pozbawiona jest całkowicie nasypu ziemnego, co pozwala zobaczyć jej konstrukcję. Druga, przykryta nasypem, ma częściowo uszkodzone wejście. Obecnie cały teren wokół obu prochowni to jednostka wojskowa, stąd brak możliwości wstępu. Wykorzystywane są na funkcje magazynowe.

Znalazłem zdjęcia lotnicze z 1939 roku, które najprawdopodobniej dokumentują prochownie P9. Na pierwszym zdjęciu w prawym dolnym rogu prochownia, która obecnie nie ma nasypu ziemnego. W centralnej części zdjęcia pozostałości po starej prochowni P5. Po lewej stronie las Dębinka. Zdjęcie wskazywałoby na to, że zespól prochowni nie został wybudowany do końca, gdyż widać wolne miejsce na kolejną betonową prochownię oraz wskazuje, że stara prochownia P5 nie istniała w 1939 roku.

fot.1-4 Zdjęcia niemieckich lotników z bombardowania 28 września 1939 roku, widoczny teren prochowni P5 i P9,
fot.5 Niemiecka notatka z bombardowania terenu prochowni z 28 września 1939 roku,
fot.6-9 Jedna z prochowni współcześnie - zdjęcia wykonane przez Sylwka Bartona.

Prochownia P5 na starych mapach.
fot.1 Niemiecka "Karte des Westlichen Russlands" z 1915 roku w skali 1:100 000, oparta na mapach rosyjskich.
fot.2 Polska mapa WIG (Wojskowy Instytut Geograficzny) z 1934 roku w skali 1:25000.
fot.3 Ciekawa niemiecka mapa z 1938 roku z zaznaczonymi fortami i prochowniami, oparta o polską mapę WIG w skali 1:100 000.Zaznaczona stara prochownia P5 jako Mun oraz obok zespół prochowni P9 znakiem zapytania.
fot.3 Zdjęcia LIDAR w Geoportal.gov.pl, zaznaczone dwie prochownie P9.