Modlin - zewnętrzny pierścień fortów

W 1909 roku zmieniono koncepcję obrony zachodniej części Rosji - twierdzę w Warszawie i w Zegrzu przeznaczono do likwidacji, a twierdzę w Modlinie postanowiono rozbudować aby broniła się jak najdłużej. W latach 1912-15 powstał wokół Modlina drugi pierścień fortów (od IX do XVIII) wraz z dziełami pośrednimi (od D-1 do D-10). Tylko nieliczne z tych obiektów zostały ukończone do czasu rozpoczęcia wojny, a części nie wybudowano.

Modlin forty zewnetrzne

Dzieło pośrednie D10 (fort XVIIIa) w Trzcianach powstało w latach 1912-1915 w ramach budowy drugiego pierścienia fortów twierdzy Modlin. Obecnie mocno zniszczone podobnie jak inne umocnienia okolic Janówka.

Budowę fortu rozpoczęto w 1912 roku, tuż przed wybuchem I wojny światowej. Miał on miał zamykać odcinek pierścienia fortów od grupy w Janówku do fortu w Bożej Woli. Powstał jako mały fort pośredni, składający się głównie z podwalni - dużego schronu umieszczonego pod wałem. Usytuowany został na skraju lasu Kadzielnia na pograniczu obecnych wsi Janówek Drugi i Trzciany. Do czasu wkroczenia wojsk niemieckich w 1915 roku dzieło nie zostało wybudowane do końca.

Podczas I wojny światowej forty na linii obrony w Janówku i okolicach były bezpośrednio atakowane przez wojska niemieckie od 14 do 18 sierpnia 1915 roku. Te niemieckie oddziały przez cały czas pozostawały na linii Krubiny-Skierdy prowadząc też ostrzał artyleryjski. Niemcy zajęli forty po ich opuszczeniu przez Rosjan w nocy z 17 na 18 sierpnia. Najprawdopodobniej wycofujące się wojska rosyjskie wysadziły w powietrze ważne elementy umocnień.

Obecnie pozostałości dzieła D10 są dostępne, ale mocno zniszczone. Od 2017 roku Stowarzyszenie Historyczno-Badawcze Triglav chce przywrócić fortowi walory turystyczne i estetyczne, regularnie wykonywane są prace przy oczyszczaniu terenu, łącznie z wycinką inwazyjnej zieleni.

Do fortu najłatwiej dostać się od strony stacji PKP Janówek prosto lokalną uliczką na na skraj lasu, a potem oznakowaną ścieżką zielonego szlaku.

Dzieło D10 w roku 2019

Dzieło D10 na starych mapach
fot.1 Polska mapa WIG w skali 1:25 000 z 1934 roku
fot.2 Ciekawa niemiecka mapa z 1938 roku z naniesionymi fortami, bazująca na mapach WIG w skali 1:100 000

contentmap_plugin


Źródła / bibliografia

Strona tworzona jest w oparciu o źródła umieszczone tutaj:
źródła i bibliografia.