Warszawa - zewnętrzny pierścień fortów

W ramach pierwszego etapu budowy fortowej Twierdzy Warszawa powstały umocnienia zewnętrznego pierścienia fortów. W latach 1885-1890 wybudowano 18 dzieł numerowanych od I do XIV a rozmieszczonych w odległości ok. 8km od centrum miasta.

Ten dział wymaga uzupełnienia - chcesz pomóc? Napisz do mnie.

Warszawa zewnętrzny pierścień

Nieistniejący już fort XIII Lewicpol powstał w ramach budowy zewnętrznego pierścienia fortów w latach 1885-1890. Ulokowano go tuż obok folwarku Lewicpol (nazywany też Lewiepol/Lewiopol).

Fort powstał według standardowego projektu fortów warszawskich jako dzieło ziemno-ceglane o narysie zbliżonym do trapezu z dwoma czołami i dwoma barkami. Posiadał dwa wały - wyższy, wewnętrzny dla artylerii i niższy, zewnętrzny dla piechoty. Już w ówczesnych czasach było to rozwiązanie przestarzałe, gdyż taki fort był wysoki i dobrze widoczny z przedpola. W części szyjowej umieszczono mieszkalne koszary, z całym zapleczem sanitarnym. Pod wałem artylerii umieszczono liczne kazamaty na schrony. Z koszar na wał prawdopodobnie poprowadzona była centralnie poterna. Przejście z wnętrza fortu na wał piechoty zapewniały trzy symetrycznie ulokowane poterny. Fosa broniona była z centralnie położonego kojca skarpowego oraz dwóch kaponier na barkach.

Fort podlegał rozkazowi z 31 stycznia 1909 roku o likwidacji twierdzy. Rozkaz został wykonany i fort rozebrano, tak jak wszystkie umocnienia po praskiej stronie Wisły. Na planie projektu kanału obwodowego z 1926 roku fort jest ciągle zaznaczony, czyli musiały jeszcze być w terenie jakieś pozostałości. W 1936 roku podpisano dekret zezwalający na sprzedaż terenu pofortecznego.

Do naszych czasów nie pozostało prawie nic. W 2015 roku mieszkańcy Zacisza odnaleźli w lesie fragmenty ceglanych tuneli, być może wentylacyjnych, które prawdopodobnie są jedynymi pozostałościami po forcie. W lesie bardzo słabo widoczne są pozostałości umocnień ziemnych.

Relikty fortu znajdują się w lesie za jednostką wojskową przy ul. Siekierskiego. Jednostka wojskowa zajmuje tereny dawnego folwarku Lewicpol.

Fort XIIa Lewinów na starych mapach i zdjęciach.
fot.1 Niemiecka mapa z 1914 roku w skali 1:25 000 (źródło: Mapster)
fot.2 Niemiecka mapa z 1915 roku (Karte des Westlichen Russlands), zaznaczona droga forteczna pomiędzy umocnieniami (źródło: Mapster)
fot.3 Plan kanału obwodowego z 1926 roku z zaznaczonym fortem (Przegląd Techniczny, 1926, nr. 35-36)
fot.4 Dekret z 1936 roku zezwalający na sprzedaż terenu fortu
fot.5 Niemiecka mapa z 1940 roku, bazująca na mapie WIG. Widoczny zarys terenu pofortecznego (źródło: Mapster)