Modlin - prochownie fortów

Forty wewnętrznego pierścienia Twierdzy Modlin (Nowogieorgijewsk / Новогеоргиевск) wyposażone zostały w dodatkowe prochownie ulokowane na ich zapolach. W sumie powstało jedenaście ceglanych a później nowszych, betonowych prochowni i zespołów prochowni rozrzuconych wokół Modlina.

Modlin prochownie

Betonowa prochownia P3 została wybudowana na przełomie XIX i XX wieku, ok. 1500m na południowy zachód od fortu II w Kosewie.

Według ewidencji zabytków prochownia powstała w 1896 roku. Prochownia została wybudowana w zagłębieniu, dosyć sporym wąwozie, posiada dwa podstawowe pomieszczenia magazynowe komory prochowej, jedno pomieszczenie techniczne, dwa korytarze oraz trzy mniejsze pomieszczenia pomocnicze. Dwa korytarze i trzy pomieszczenia wychodzą do wspólnej przelotni osłaniającej wejścia przed ostrzałem. Część ścian wykonano z cegły, ale większość to konstrukcja betonowa. Całość osłonięta ziemnym nasypem. Na stropie posiadała cztery wysokie, metalowe kominy wentylacyjne. Jest to obiekt bliźniaczy do prochowni P2 i P8. W bezpośrednim sąsiedztwie prochowni poprowadzona była linia kolejki od fortu I, przez prochownie P2 i P3, fort II, prochownie P4 i P8 aż do głównej linii kolejowej. Prochownia P3 była też zapleczem dla mało znanej linii ziemnych umocnień pomiędzy fortem I i miejscowością Szypiorno.

Prochownia P3 Ogród Komendanta jest identyczna jak prochownia P2 Myza. Powyżej prochownia P2 Myza w materiałach z przetargu WODTJ z 2016 roku, projekt Macieja Mroczyńskiego z pracowni Archimen (dawniej Archicon).

Schron pomocniczy przy prochowni P3 Ogród Komendanta, stan na rok 2018.

Obok prochowni znajduje się mały schron składający się z dwóch pomieszczeń i przelotni, całość przykryta nasypem ziemnym. Był to prawdopodobnie budynek pomocniczy, w którym przygotowywano amunicję. Schron jest zaniedbany, pełno w nim śmieci, ale tabliczka ostrzegająca przed zawaleniem jest mocno przesadzone - obiekt nie jest w stanie grożącym katastrofą. Jedno z wejść jest obecnie zamurowane.

Prochownia miała potoczną nazwę "Ogród komendanta".

Prochowni P3 w 1924 roku zostało nadane imię zmarłego wtedy płk. Edwarda Malewicza, który od 1921 roku był dowódcą twierdzy a następnie komendantem Obozu Warownego Modlin. Grób pułkownika znajduje się na cmentarzu w Modlinie.

W 2004 roku z terenu prochowni skradziono wszystkie drzwi pancerne i okiennice (pozostało jedno zamknięcie kanału wentylacyjnego). Całej sprawie pikanterii dodaje fakt, że sprawców złapano, ale puszczono wolno, że względu na ich zły stan majątkowy, co miało być usprawiedliwieniem kradzieży.

Obecnie prochownia znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie lotniska w Modlinie. Dojazd do prochowni teoretycznie jest łatwy, ale jednak nie należy ufać nawigacji bo część dróg już nie istnieje lub jest nieprzejezdna. Najlepiej dojechać od strony stawu w Kosewie, niedaleko płotu lotniska da się wjechać na starą asfaltową drogę otaczającą lotnisko. Samo dojście do prochowni jest mocno zarośnięte, a biorąc pod uwagę że całość jest w sporym wąwozie to nie widać gdzie prochownia się znajduje. Trzeba się kierować na mały schron pomocniczy, który jest widoczny z daleka.

Na prochowni wisi tabliczka "teren prywatny", ale nie wiem jaki jest obecny stan posiadania tego obiektu. Na pewno można i warto wejść i go zwiedzić.

Prochownia P3 Ogród Komendanta, stan na rok 2018.

Prochownia P3 na starych mapach.
fot.1 Niemiecka mapa "Karte des Westlichen Russlands" z 1915 roku w skali 1:100 000, oparta na mapach rosyjskich dwuwiorstówkach (Nowaja Topograficzeskaja Karta Zapadnoj Rossji) w skali 1:84 000. Widoczna nazwa prochowni po niemiecku.
fot.2 Polska mapa WIG (Wojskowy Instytut Geograficzny) z 1930 roku w skali 1:100 000.
fot.3 Polska mapa WIG (Wojskowy Instytut Geograficzny) z 1934 roku w skali 1:25 000.
fot.4 Niemiecka mapa z 1940 roku. Niemieckie mapy z okresu II Wojny Światowej są w całości oparte na polskich mapach WIG.
fot.5 Zdjęcia LIDAR w Geoportal.gov.pl, zaznaczona prochownia P3, widoczny wiele późniejszych umocnień w tej okolicy, także w okresu PRL.