Fort XIVb w Goławicach był budowany w latach 1912-1915 w ramach zewnętrznego pierścienia fortów Twierdzy Modlin. Fort ten miał być głównym elementem grupy fortowej Goławice. Na południowy-wschód powstał samodzielny fort XIV (XIVc) Goławice.

Ten artykuł wymaga dopracowania. Byłem na forcie tylko raz prawie 20 lat temu.

Na dosyć dużym terenie Goławic, od rzeki Wkry do lasów grupy Carski Dar, zaplanowano wybudowanie kilku różnych umocnień. Rosjanie postanowili wybudować małą grupę fortową, którą nazywali po prostu "grupą goławicką" oraz pojedynczy fort nazwany XIV. Dodatkowo przed wojną wybudowano szereg umocnień polowych. Natomiast na mapach niemieckich z czasów wielkiej wojny, a następnie na późniejszych mapach polskich i także rosyjskich, pojawiły się oznaczenia XIVa, XIVb itd. oraz część umocnień polowych potraktowano jak fortyfikacje stałe. Stąd jest spore zamieszanie z numeracją i nazewnictwem poszczególnych obiektów

• Fort XIV - pojedynczy fort na polach obok Goławic, czasami nazywany fortem Toruń (inna numeracja - na Wikipedii XIV, na mapach niemieckich i francuskich XIVc, w rejestrze zabytków i u Jastrzębskiego XIVb).
• Fort XIVb - główny fort grupy fortowej Goławice (inna numeracja - na Wikipedii, mapach niemieckich i francuskich XIVb, w rejestrze zabytków i u Jastrzębskiego XIVa).
• Fort XIVa - małe dzieło na brzegu Wkry, część grupy fortowej, na zachód od głównego fortu XIVb.
• Dzieło pośrednie lub koszary obronne, część grupy fortowej, na wschód od fortu głównego XIVb. Obiekt raczej nigdy nie został wybudowany, nie ma pewności czy faktycznie był planowany. Ewentualnie na mapach zaznaczone jest jedno z licznych dzieł ziemnych budowanych w czasie wojny. Występuje na materiałach Jakowlewa i Bochenka.
• Być może dzieło pośrednie na zachód od fortu XIV, a na południe od głównego fortu XIVb. Ten obiekt występuje tylko na niektórych mapach niemieckich i francuskich jako fort XIVa, stąd możliwe że to jednak tylko błąd kartografów i chodzi o dzieło obok głównego fortu.

Główna część grupy Goławice to centralny fort XIVa wybudowany na planie trapezu oraz małe dzieło z tradytorem na zachód od fortu, nad brzegiem rzeki Wkra. Podstawową częścią głównego fortu była duża podwalnia, otoczona rowem fortecznym. Fosa byłą broniona z kaponiery przeciwskarpowej w prawym barku. Na prawym barku zaplanowano także tradytor do obrony międzypola. Przeciwskarpa została połączona z podwalnią za pomocą głębokiej poterny. Na stropie podwalni powstały stanowiska bojowe z betonowym przedpiersiem.

Grupa fortowa nie została wybudowana do końca. Główny fort posiada całą przeciwskarpę i poternę, dużą część fosy prawego barku i czołowej, ale bez fosy lewego barku i szyjowej. Powstał prowizoryczny tradytor, wybudowany częściowo z kamienia. Nie wiadomo czy miała powstać kaponiera szyjowa. Małe dzieło powstało w postaci ziemnej działobitni do obrony lewego międzypola, z małym schronem. Umieszczono tutaj także pompę do czerpania wody z rzeki, którą doprowadzono do głównego fortu wodociągiem. Całość grupy została otoczona przeszkodami z drutu kolczastego.

Na potrzeby budowniczych i zaopatrzenia budowy kompleksu fortów, na południe od fortów, nad brzegiem Wkry powstała osada, która z czasem przekształciła się w miejscowość Goławice Drugie. Mieszkała tam spora społeczność żydowska i w związku z tym potocznie nazywano to miejsce Jerozolimką.

W trakcie I wojny światowej cały pomiechowski odcinek obrony Twierdze Modlin, czyli grupy fortów XIV, XV, XVI oraz dzieło D8, był od początku typowany jako główny kierunek niemieckiego ataku. Plany takie powstały w dowództwach obu stron konfliktu. Wynikało to głównie ze względu na przebiegającą tędy linię kolejową, którą miała być główną arterią dostarczającą artylerię, amunicję i zapasy.

Działania wojenny 1915 roku zastały Rosjan jeszcze na placach budowy poszczególnych fortów. Od 10 sierpnia 1915 roku, siły niemieckie cały czas patrolowały okolice i ostrzałem zmuszały robotników do przerywania prac przy fortyfikacjach. W międzyczasie przygotowywano stanowiska niemieckiej artylerii, do której zapasy transportowane były ze stacji kolejowej Świercze. Stacja kolejowa w Nasielsku była w tym czasie cały czas ostrzeliwana przez Rosjan. Rosjanie niestety nie zniszczyli linii kolejowej podczas wycofywania się. 13 sierpnia rozpoczął się atak niemiecki, poprzedzony ostrzałem artylerii. Straty materialne po ostrzale były małe, ale bardzo ucierpiało morale słabo wyszkolonych sił rosyjskich. 14 sierpnia Niemcy rozpoczęli główny atak intensywnym ostrzałem fortów XV i XIV, ale także mniejszym w kierunku fortów XVI i dzieła D8. Fort XIVa został trafiony dwoma pociskami, które nie wyrządziły większej szkody. Główny szturm trwał w stronę grupy Carski Dar, i dopiero po ciężkich walkach, po upadku fortów XV, siły niemieckie zostały skierowane na forty XVI i D8, a potem w stronę Goławic. Grupa fortowa Goławice została opuszczona przez Rosjan 17 sierpnia, bez walki i bez wysadzania umocnień ze względu na brak materiałów wybuchowych i brak czasu. Tak zakończyło się panowanie Rosjan w tym rejonie. 20 sierpnia generał Bobyr podpisał akt kapitulacji Twierdzy Nowogieorgijewsk.

W trakcie wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku, w dniu 16 sierpnia wojska rosyjskie otrzymały rozkaz zajęcia fortów XIV, XV i XVI. Rosyjski plan nie udał się i jeszcze przed południem tego dnia Polacy skutecznie natarli na wojska rosyjskie, w wyniku czego wróg wycofał się i nie powtórzył już ataku na forty. Polskie wojska kontynuowały natarcie w stronę Nasielska i Serocka. Zachowała się z tego czasu pocztówka opisana "Fort XIV silnie atakowany przez bolszewików", chociaż moim zdaniem zdjęcie to pochodzi jednak z innego fortu twierdzy.

Fort XIVb oraz teren dzieła XIVa był we władaniu wojska przez cały okres PRL. Wojsko nie wykorzystywało umocnień, ale kilka razy potraktowano teren jako miejsce ćwiczeń saperów, czego efektem są wysadzone drzwi pancerne leżące do dzisiaj w jednym z przejść. W latach 80-tych XX wieku zaczęły powstawać tutaj nielegalne ogródki działkowe. W odróżnieniu od innych fortów, gdzie ogródki były lokowane na zewnątrz fortu a same umocnienia były nieużywane, w Goławicach został rozparcelowany cały teren. Ostatecznie fort jest niedostępny do zwiedzania, a każdy fragment umocnień jest we władaniu innej osoby. Poterna pod fosą oraz fragment przeciwskarpy jest zalany i służy działkowcom jako źródło wody, mają zainstalowaną tam hydrofornię. Ogromne wrażenie na zwiedzających robi wejście do poterny od strony przeciwskarpy - jest tam bardzo duża przestrzeń, podobna jak na forcie XVI.