Bateria Goeben powstała w latach 1938-39 na wyspie Wolin jako bateria ciężkiego kalibru w celu obrony Zatoki Pomorskiej przed okrętami liniowymi.
Plany wybudowania obiektu podjęto w 1935 roku. Niemieckie plany wojenne zakładały, że Zatoka Pomorska będzie musiała być broniona przed flotą brytyjska i francuską, które wpłyną na Morze Bałtyckie. W tym celu zaplanowano powstanie baterii ciężkiej artylerii nadbrzeżnej składającej się z trzech stanowisk artyleryjskich, wieży kierowania ogniem z dalmierzem oraz obiektów pomocniczych. Zaplanowano uzbrojenie baterii w armaty 305mm, jednakże niemieccy inżynierowie nie zdążyli z pracami konstrukcyjnymi armat. Stanowiska bojowe powstały więc z podwójnymi stanowiskami, zarówno dla armat 305mm jak i dla istniejących już armat 283mm.
Budowę baterii i testy zakończono w 1939 roku, ale sama bateria nie brała udziału w żadnych działaniach bojowych. Nie wszystkie elementy wieży sterowania ogniem został wybudowane, nie zamontowano dalmierza. Już w 1940 roku uzbrojenie przeniesiono do Norwegii na wybrzeże Atlantyku, do baterii Husoen koło Trndheim. W trakcie wojny elementy baterii wykorzystywano na magazyny, a po wojnie schron amunicyjny został wysadzony w powietrze i jest to jedyny zniszczony obiekt baterii.
Obecnie stanowiska artyleryjskie i obiekty zaplecza stoją porzucone w lesie, jedno jest na terenie jednostki wojskowej. Od 2001 roku wieża była przebudowywana, zdemontowano osłony dalmierza i dobudowano metalowe piętra ze schodami. Obecnie jest wykorzystywana jako przeciwpożarowe stanowisko obserwacyjne Lasów Państwowych oraz jest udostępniane turystom.
Stanowiska artyleryjskie powstały ok.2,5km od brzegu morza i miały zasięg strzału ok. 36km. Wszystkie obiekty baterii zostały połączone linią kolejki wąskotorowej a do baterii zostały doprowadzone także tory normalnej szerokości w celu m.in. dostawy i instalacji dział. Każde ze stanowisk bojowych miało tunel z wjazdem i wyjazdem dla kolejki, aby dostawy amunicji odbywały się w miejscu osłoniętym. Wjazdy tuneli miały nawet hermetyczne zamknięcia. W baterii znajdowały się także pomieszczenia koszarowe dla załogi. Centralną częścią stanowiska był trzon wieży 305mm, natomiast stanowisko działa 284mm znajdowało się na stropie pomieszczeń koszarowych, bez bezpośredniego połączenia z wnętrzem. Część koszarowa posiadała wejście, także z hermetyczną śluzą. Całość składa się z ok. 20 większych i mniejszych pomieszczeń. Obecnie obiekty baterii są porzucone w lesie, częściowo zalane wodą ale dostępne. Wędrówkę pomiędzy obiektami ułatwia istniejące jeszcze torowisko kolejki wąskotorowej oraz pozostałości linii szerokotorowej.
Bateria Geoben, stanowisko bojowe nr 3, rok 2019. Niestety stanowisko znajduje się na terenie wojskowym, który jest stale użytkowany.
Bateria Geoben, magazyn amunicyjny, rok 2019. Jest to jedyny obiekt baterii, który jest zniszczony. Został wysadzony w 1945 roku razem ze zgromadzoną w środku amunicją. Na stropie znajdują się kominy wentylacyjne.
Bateria Geoben, wiata kolejowa, rok 2019. Wiata kolejowa z konstrukcji przystosowanej do zamontowana maskowania, obok rozjazdy tworzące małą bocznicę.
Bateria Geoben, warsztat kolejowy, rok 2019. Budynek dobrze zachowany, ale obecnie zajęty przez bezdomnych. W okolicy pełno śmieci.
Bateria Geoben, elektrownia, rok 2019. Budynek z dwoma kondygnacjami, wejściem od strony torów, wejściem bocznym oraz betonowymi kominami wentylacyjnymi na stropie. W środku znajdowały się dwa generatory spalinowe. Ostrożnie ze zwiedzaniem, gdyż jest kilka niezabezpieczonych miejsc,z których można spaść.
Bateria Geoben, wartownia, rok 2019. Mały, pojedynczy budynek wartowniczy. Wszystkie otwory zamurowane, nie można wejść do środka.
Bateria Geoben, rampa kolejowa, rok 2019. Rampa kolejowa służyła do przeładunku amunicji z wagonów normalnej kolei na wagony kolejki wąskotorowej. Linia kolejowa szerokotorowa istniała jeszcze niedawno, ale obecnie została rozebrana. Pozostały ciągle tory wąskotorówki.
Opracowano na podstawie:
- Jarosław Chorzępa "Fortyfikacje - przewodnik po Polsce", Warszawa-Gdańsk 2005
- Mapa z książki Piotra Laskowskiego "Fortyfikacje Świnoujścia"
- pl.wikipedia.org
- steemit.com