Warszawa - zewnętrzny pierścień fortów

W ramach pierwszego etapu budowy fortowej Twierdzy Warszawa powstały umocnienia zewnętrznego pierścienia fortów. W latach 1885-1890 wybudowano 18 dzieł numerowanych od I do XIV a rozmieszczonych w odległości ok. 8km od centrum miasta.

Ten dział wymaga uzupełnienia - chcesz pomóc? Napisz do mnie.

Warszawa zewnętrzny pierścień

Nieistniejący już fort XIVa Pelcowizna (Różopol) powstał w ramach modernizacji zewnętrznego pierścienia fortów Twierdzy Warszawa. Został wybudowany w latach 1891-92.

Obiekt powstał jako mały punkt oporu, głównie ziemny. Miał jeden wał i był wyposażony w dwa małe, betonowe schrony. Posiadał narys z kleszczowo załamanym czołem (kształt podobny do litery W), dwa główne stanowiska na wale czołowym oraz dwa stanowiska na wale w szyi. Był jednym z sześciu takich samych umocnień na terenie Warszawy. Ulokowano go pomiędzy linią kolejową do Modlina a drogą do Modlina (i Jabłonny), obok folwarku Różopol. Fosa fortu była połączoną z wałem i rowem fortecznym ciągnącymi się od torów kolejowych aż do Wisły. Takie rozwiązanie zrealizowano na lewej stronie rzeki, ale po praskiej stronie było tylko w tym miejscu.

Fort podlegał rozkazowi z 31 stycznia 1909 roku o likwidacji twierdzy. Możliwe, że już latem 1913 roku zlikwidowano umocnienia fortu. W okolicy fortu istniała osada Pelcowizna, zamieszkiwana głównie przez rodziny kolejarzy. W okresie międzywojennym okoliczne tereny były wykupowane przez miasto, a całość szybko stawała się częścią dzielnicy przemysłowej.

Do naszych czasów nie zachowały się żadne ślady fortu. Prawdopodobnie znajdował się on w miejscu basenów portu na Żeraniu.

Fort XIVa Pelcowizna na starych mapach i zdjęciach.
fot.1 Niemiecka mapa z 1914 roku w skali 1:25 000 (źródło: Mapster)
fot.2 Fort Szcza-M.Rakowiec na zdjęciu z 1935 roku, bliźniaczy fort zachowany do dzisiaj, także posiadający połączenie z linią wałów (źródło: mapa.um.warszawa.pl)