Warszawa - zewnętrzny pierścień fortów

W ramach pierwszego etapu budowy fortowej Twierdzy Warszawa powstały umocnienia zewnętrznego pierścienia fortów. W latach 1885-1890 wybudowano 18 dzieł numerowanych od I do XIV a rozmieszczonych w odległości ok. 8km od centrum miasta.

Ten dział wymaga uzupełnienia - chcesz pomóc? Napisz do mnie.

Warszawa zewnętrzny pierścień

Nieistniejący już Fort XI Grochów powstał w ramach pierwszego, zewnętrznego pierścienia fortów Twierdzy Warszawa. Jego budowa najprawdopodobniej trwała od roku 1883 a w roku 1886 zakończono wszystkie przy budowie fortyfikacji na Pradze.

Obiekt posiadał dwa wały: jeden dla artylerii drugi dla piechoty. Wał piechoty został wyposażony w trzy ceglane schrony oraz trzy główne stanowiska bojowe. Mokra fosa była broniona bezpośrednio z wałów - fort nie posiadał kaponier. Narys fortu był niesymetryczny ale zbliżony do narysu standardowego fortu Bujnickiego z 1879 roku. W szyi fortu umieszczono nieduże koszary do których prowadził przerzucony przez fosę most. Fort sąsiadował z terenem zalewowym Wisły.

Fort podlegał rozkazowi z 31 stycznia 1909 roku o likwidacji twierdzy. Fizyczna likwidacja obiektu nastąpiła latem 1913 roku. Ceglane kazamaty zostały najpierw odsłonięte spod ochraniającej je warstwy ziemi a następnie wysadzone. Fosa została zasypana ziemią z nasypów i wałów fortecznych. Na planie projektu kanału obwodowego z 1926 roku fort jest ciągle zaznaczony, czyli musiały jeszcze być w terenie jakieś pozostałości. Ostatnie ślady po forcie zniknęły w latach 30-tych XX wieku.

Fort znajdował się na terenie od skrzyżowania Ostrobramska/Budrysów do skrzyżowania Ostrobramska/Zamieniecka/Fieldorfa oraz od skrzyżowania Filomatów/Bełżecka prawie do skrzyżowania Fieldorfa/Nowaka-Jeziorańskiego. Park Znicza przy ul. Bełżeckiej i Filomatów zawdzięcza swój kształt lewemu barkowi dawnego fortu.

Fort XI Grochów na starych mapach i planach.
fot.1 Niemiecka mapa z 1914 roku w skali 1:25 000
fot.2 Plan kanału obwodowego z 1926 roku z zaznaczonym fortem (Przegląd Techniczny, 1926, nr. 35-36)
fot.3 Plan działek z 1936 roku (żródło: mapa.um.warszawa.pl.