Modlin - prochownie fortów

Forty wewnętrznego pierścienia Twierdzy Modlin (Nowogieorgijewsk / Новогеоргиевск) wyposażone zostały w dodatkowe prochownie ulokowane na ich zapolach. W sumie powstało jedenaście ceglanych a później nowszych, betonowych prochowni i zespołów prochowni rozrzuconych wokół Modlina.

Modlin prochownie

Ceglana prochownia P1 została wybudowana w ramach budowy pierwszego pierścienia fortów, ok. 1200m od fortu I w Zakroczymiu, na jego zapolu. Jest to pojedynczy obiekt otoczony wałem z suchą fosą. Konstrukcja bardzo podobna do koszar w ceglanych fortach.

Prochownia składa się z czterech pomieszczeń magazynowych oraz dwóch, skrajnych pomieszczeń dla załogi. Wszystkie kazamaty miały wyjście bezpośrednio na dziedziniec. W pomieszczeniach dla załogi znajdował się piec do ogrzewania i komin, a pomieszczenia te były mniejsze od magazynowych. Wszystkie pomieszczenia są otoczone wspólnym korytarzem technicznym, mającym na celu odizolowanie pomieszczeń od wilgoci oraz przyjęcie na siebie ciśnienia ewentualnej eksplozji.

Prochownia na przestrzeni dziejów służyła jako pomieszczania magazynowe zarówno dla wojsk rosyjskich, polskich jak i niemieckich, w tym także w czasie II wojny światowej jako niemieckie stanowiska bojowe. Żołnierze stacjonujący w prochowni pozostawili po sobie liczne ślady na ścianach - wyryte w cegłach podpisy. Napisy te został zewidencjonowane przez lokalnych społeczników - naliczono ich ponad 3 tysiące. Polscy żołnierze z okresu międzywojennego pozostawili też ślady na ścianie po prawej stronie prochowni - było to miejsce gdzie w wolnych chwilach ćwiczyli strzelanie.

Od czasów II wojny prochownia była wykorzystywana na cele mieszkalne. Mimo fatalnych warunków i braku jakichkolwiek mediów ostatni mieszkaniec upuścił to miejsce w 1995 roku. Na froncie prochowni widać zrobione wtórnie przepusty dla kominów i okopcony front obiektu - ślady po latach ogrzewania prymitywną kozą.

Prochownia jest własnością gminy Zakroczym. Powstały dokumenty opisujące możliwości zagospodarowania na cele hotelowe i usługowo-rekreacyjne, ale nie doczekały się realizacji. Obecnie prochownia stoi nieużywana, ale jest w dobrym stanie.

Prochownia P1 Gałachy, rok 2022.

Prochownia P1 Gałachy, rok 2022.

Prochownia P1 Gałachy, napisy na murach.

Prochownia P1 Gałachy, napisy na murach wyryte przez stacjonujących tutaj żołnierzy rosyjskich a później polskich.

Prochownia P1 na starych mapach.
fot.1 Niemiecka mapa z 1915 roku. Mapa "Karte des Westlichen Russlands" jest to niemiecka mapa z 1915 roku w skali 1:100 000, oparta na mapach rosyjskich dwuwiorstówkach (Nowaja Topograficzeskaja Karta Zapadnoj Rossji) w skali 1:84 000. Mapy te opracowane były dla terenów byłego zaboru rosyjskiego. Mapy tylko w formie czarno-białej.
fot.2 Polska mapa WIG w skali 1:100 000 z 1930 roku.
fot.3 Polska mapa WIG w skali 1:25 000 z 1934 roku.
fot.4 Niemiecka mapa z 1940 roku w skali 1:100 000. Niemieckie mapy z okresu II Wojny Światowej są w całości oparte na polskich mapach WIG.
fot.5 Zdjęcia LIDAR w Geoportal.gov.pl, zaznaczona prochownia P1, widoczny pobliski fort I oraz prochownia P2 Myza.